چند روش برای یافتن یک پزشک متخصص وجود دارد:
پزشکتان می‌تواند شما را به یک یا چند متخصص دیگر معرفی کند. در مراکز درمان سرطان، اغلب چند متخصص به‌عنوان یک تیم با هم همکاری می‌کنند.
معمولا انجمن‌های پزشکی محلی یا استانی، بیمارستان‌ها یا دانشکده‌های پزشکی هم می‌توانند متخصصانی را به شما معرفی کنند.
سازمان‌های غیرانتفاعی فعال در زمینه سرطان نیز می‌توانند کمکتان کنند.
روش‌های درمان
برنامه درمانی عمدتا بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد.پزشکان همچنین سن و سلامت عمومی بیمار را در نظر می‌گیرند. هدف از درمان، اغلب بهبود کامل سرطان است؛ در غیراین‌صورت، هدف کنترل بیماری تا حد امکان و کاهش علائم آن است. برنامه درمانی ممکن است به‌مرور زمان، با توجه به پیشرفت یا توقف بیماری، تغییر کند.بیشتر برنامه‌های درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی است و برخی دیگر نیز برنامه‌های هورمون‌درمانی یا درمان زیست‌شناختی را شامل می‌شود. علاوه بر اینها، ممکن است پیوند سلول‌های بنیادی برای بیمارانی انجام شود که قادر به دریافت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی با دوز بسیار بالا باشند.در مورد برخی از انواع سرطان تنها یک روش درمانی بهترین نتیجه را می‌دهد ولی برای بعضی دیگر ممکن است ترکیبی از چند روش مؤثرتر واقع شود.روش‌های درمانی ممکن است تنها در قسمت خاصی از بدن (درمان موضعی) یا روی تمام بدن (درمان سیستمیک) اثر داشته باشند:
درمان موضعی: در این نوع درمان، تومور سرطانی را تنها در یک قسمت بدن از بین برده یا برمی‌دارند. عمل جراحی برای برداشتن یک تومور، درمانی موضعی است؛ همچنین پرتودرمانی به‌منظور کاهش اندازه تومور یا از بین بردن آن هم درمان موضعی محسوب می‌شود.
درمان سیستمیک: در این روش داروها یا مواد خاصی را وارد جریان خون می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را در تمام بدن از بین ببرند. این کار باعث از بین رفتن یا کاهش سرعت رشد سلول‌های سرطانی‌ای می‌شود که به بافت‌ها و اندام‌های دورتر از تومور اصلی منتشر شده‌اند. شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و درمان زیست‌شناختی جزو درمان‌های سیستمیک محسوب می‌شوند.
در هر مرحله از درمان سرطان، می‌توان از مراقبت‌های حمایتی برای کاهش عوارض جانبی درمان، مهار درد و دیگر علائم و رفع مشکلات عاطفی و جسمی بهره برد.
هورمون‌درمانی
برخی انواع سرطان برای رشد به هورمون‌های خاصی احتیاج دارند. در هورمون‌درمانی از رسیدن این هورمون‌ها به سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌شود. این شیوه درمانی، از نوع درمان‌های سیستمیک است. در هورمون‌درمانی از دارو یا جراحی استفاده می‌شود:
دارو: پزشک دارویی را تجویز می‌کند که مانع از ساخت برخی هورمون‌های خاص یا مانع از فعالیت آنها می‌شود.
جراحی: جراح اندام‌های سازنده هورمون (مانند تخمدان‌ها یا بیضه‌ها) را از بدن خارج می‌کند.
عوارض جانبی هورمون‌درمانی بستگی به روش درمانی دارد. این عوارض اضافه وزن، گُر گرفتگی، حالت تهوع و اختلال در باروری را شامل می‌شوند. در زنان، هورمون‌درمانی ممکن است باعث قطع یا نامنظم شدن عادت ماهانه و نیز موجب خشکی واژنی شود.
در مردان، هورمون‌درمانی می‌تواند باعث ناتوانی جنسی یا کاهش میل جنسی، بزرگ شدن و دردناک‌شدن پستان‌ها شود.
جراحی
در بیشتر موارد، جراح، تومور را با مقداری از بافت‌های مجاور آن برمی‌دارد. برداشتن بافت‌های مجاور می‌تواند در پیشگیری از رشد مجدد تومور کمک کند. جراح ممکن است برخی از غدد لنفاوی مجاور تومور را نیز بردارد.عوارض جانبی جراحی معمولا به اندازه تومور، محل آن و نوع جراحی بستگی دارد. بهبودی پس از جراحی به زمان نیاز دارد. زمان لازم برای بهبودی با توجه به نوع جراحی و همچنین در افراد مختلف، متفاوت است؛ احساس خستگی یا ضعف تا مدتی طبیعی است.
بیشتر بیماران تا چند هفته پس از جراحی احساس ناراحتی می‌کنند ولی با مصرف بعضی داروها می‌توان تا اندازه‌ای درد را مهار کرد. پیش از جراحی، بهتر است با پزشک یا پرستارتان درباره برنامه کاهش درد صحبت کنید، اگر به مسکن بیشتری نیاز داشتید، پزشک می‌تواند برنامه کاهش درد را تعدیل کند.
بیشتر افراد نگرانند که جراحی (یا حتی نمونه‌برداری) موجب گسترش بیماری شود. این امر به ندرت اتفاق می‌افتد. جراحان اغلب با استفاده از روش‌هایی خاص و انجام مراحل بسیار زیاد، سعی دارند از گسترش سلول‌های سرطانی پیشگیری کنند.
پیوند سلول‌های بنیادی
پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز، به بیمار قدرت می‌دهد شیمی‌درمانی و پرتودرمانی با میزان بالای دارو یا پرتو، یا هر دوی آنها را با هم تحمل کند. میزان بالای دارو یا پرتو سلول‌های سرطانی و سلول‌های سالم را در مغز استخوان همزمان از بین می‌برد. پس از درمان، به‌وسیله یک لوله پلاستیکی انعطاف‌پذیر که درون یک ورید اصلی قرار می‌گیرد، سلول‌های بنیادی و سالم خون‌ساز به بیمار تزریق می‌شود. این سلول‌های بنیادی پیوندی، سلول‌های خونی جدیدی تولید می‌کنند و می‌توان آنها را از فردی دیگر یا خود بیمار (پیش از شروع درمان) گرفت. بیماران برای این درمان باید در بیمارستان بستری شوند.عفونت و خونریزی از عوارض جانبی درمان با میزان بالای دارو/ پرتو و پیوند سلول‌های بنیادی است. علاوه بر این، بیمارانی که سلول‌های بنیادی را از یک اهدا‌کننده دریافت می‌کنند، ممکن است به عارضه بیماری پیوند علیه میزبان دچار شوند. در این بیماری سلول‌های بنیادی پیوندی (مهمان) به بافت‌های بیمار (میزبان) حمله می‌کنند. در بیشتر موارد، سلول‌های بنیادی پیوندی به کبد، پوست یا دستگاه گوارش حمله می‌کند. چنین عارضه ای ممکن است خطرناک یا حتی کشنده باشد و احتمال دارد در هر زمان، حتی چندین سال پس از پیوند، نیز اتفاق بیفتد.
پرتودرمانی
در پرتودرمانی از پرتو‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پزشکان انواع مختلفی از روش‌های پرتودرمانی و در برخی موارد ترکیبی از این روش‌ها را به‌کار می‌برند.
پرتودرمانی خارجی: در این روش تشعشعات از دستگاه بزرگی می‌تابد که در خارج از بدن قرار دارد. بیشتر افرادی که از این روش درمان استفاده می‌کنند باید به‌مدت چند هفته، هفته‌ای 5 روز، برای درمان به بیمارستان یا کلینیک مراجعه کنند.
پرتودرمانی داخلی (پرتودرمانی به‌روش کاشت یا پرتودرمانی از نزدیک): در این روش منشأ تشعشعات، مواد رادیواکتیوی است که درون محفظه‌های ریز، سوزن‌ها یا لوله‌های نازک پلاستیکی قرار داده شده و داخل بافت یا اطراف آن کار گذاشته می‌شوند. معمولا بیمار طی درمان در بیمارستان، بستری می‌شود. محفظه رادیو اکتیو اغلب چند روز در بدن بیمار باقی می‌ماند.
پرتودرمانی سیستمیک یا پرتودرمانی تمام بدن: در این روش منشأ تشعشعات مایع یا کپسولی حاوی مواد رادیواکتیو است که به تمام قسمت‌های بدن می‌رسد. بیمار این مایع یا کپسول را می‌بلعد یا به وی تزریق می‌شود. از اینگونه پرتودرمانی جز برای درمان سرطان، برای مهار درد شدید ناشی از سرطان پیشرفته نیز استفاده می‌شود. امروزه بعضی از سرطان‌ها را به این شیوه درمان می‌کنند.
درمان زیست‌شناختی
درمان زیست‌شناختی از نوع درمان‌های سیستمیک است. این روش به سیستم ایمنی بدن (سیستم دفاع طبیعی بدن) برای مبارزه با سرطان کمک می‌کند؛ برای مثال، در درمان برخی بیماران مبتلا به سرطان مثانه، پس از جراحی، از محلول ب. ث. ژ استفاده می‌شود و پزشک این محلول را با سوند در مثانه تزریق می‌کند. این محلول حاوی باکتری ضعیف‌شده‌ای است که سیستم دفاعی بدن را برای مقابله با سلول‌های سرطانی تحریک می‌کند. ب. ث. ژ ممکن است موجب ایجاد عوارض جانبی شود و مثانه را به‌شدت دردناک کند، در برخی افراد هم موجب حالت تهوع، تب خفیف یا لرز می‌شود.انواع دیگر درمان زیست‌شناختی اغلب به شکل تزریق وریدی، انجام می‌شود. برخی بیماران در محل تزریق دچار تحریک‌های پوستی می‌شوند و در بعضی دیگر عوارضی شبیه سرماخوردگی مانند تب، لرز، سردرد، دردهای عضلانی، خستگی بیش از حد، ضعف و حالت تهوع ایجاد می‌کند. درمان زیست‌شناختی گاه موجب ایجاد عوارض جانبی خطرناک‌تری از قبیل تغییرات در فشار خون و اختلالات تنفسی نیز می‌شود. این درمان معمولا در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان، انجام می‌گیرد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی استفاده از داروهایی خاص برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. در مورد بیشتر بیماران، شیمی‌درمانی از طریق دهان یا ورید انجام می‌شود و در هر دو صورت دارو وارد جریان خون می‌شود و می‌تواند به سلول‌های سرطانی در تمام بدن حمله کند.معمولا شیمی‌درمانی به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شود. بیماران یک روز یا بیشتر تحت درمان قرار می‌گیرند، سپس پیش از آغاز دوره جدید درمان یک دوره استراحت را به‌مدت چند روز یا چند هفته، به‌عنوان دوره بازتوانی می‌گذرانند.بیشتر بیماران، داروی خود را در بخش بیماران سرپایی بیمارستان، در مطب پزشک یا خانه مصرف می‌کنند ولی برخی هم ممکن است در بیمارستان بستری شوند.
عوارض جانبی این روش درمانی به نوع دارو و میزان مصرف آن بستگی دارد. این داروها بر سلول‌های سرطانی و دیگر سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند تأثیر گذاشته و ممکن است عوارض زیر را داشته باشند:
سلول‌های خونی: هنگامی‌که دارو به سلول‌های خونی سالم آسیب برساند، خطر عفونت، کبودی یا خونریزی بیشتر می‌شود و بیمار احتمالاً احساس ضعف و خستگی شدید خواهد کرد.
سلول‌های ریشه مو: شیمی‌درمانی ممکن است موجب ریزش مو شود با این حال موهای بیمار دوباره رشد خواهند کرد اما اغلب رنگ و جنسشان با موهای قبل متفاوت است.
سلول‌های پوشاننده دستگاه گوارش: شیمی‌درمانی ممکن است باعث کم‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا دردهایی در دهان و لب‌ها شود.
برخی از این داروها بر باروری تأثیر می‌گذارند. بانوان ممکن است دیگر نتوانند بچه‌دار شوند و مردان هم شاید قدرت باروری خود را ازدست بدهند.
با وجود اینکه عوارض جانبی شیمی‌درمانی گاه دردناک و نگران‌کننده است اما معمولا موقتی است و پزشک می‌تواند آنها را درمان یا مهار کند.
